Peter Longerich z niezwykłą pieczołowitością i dbałością o detale rekonstruuje nie tylko karierę polityczną Himmlera, ale staje się jego biografem, docierając do najodleglejszej przeszłości i najwcześniejszych lat dzieciństwa Reichsfuhrera SS, wierząc, że ogarnięcie całości życiorysu; wszystkich aspektów jego życia, jest kluczem do zrozumienia Himmlera oraz sukcesu politycznego partii nazistowskiej. Dla tego zakompleksionego człowieka, dowodzenie SS stało się celem życia i gwarantem spójności istnienia. Stąd wielkie poświęcenie dla swojej woli politycznej i podporządkowania jej życia prywatnego.
Nic w dzieciństwie i młodości Himmlera nie sugerowało, że był on kimś z wyraźnie dysfunkcyjnymi cechami osobowościowymi. Co prawda przejawiał oznaki nieśmiałości (szczególnie wobec kobiet) oraz braku pewności siebie, ale nie były one skrajne. Bardzo szybko jego obsesją stał się „żołnierski świat”. Dyscyplina i żołnierska powściągliwość miały stać się substytutem naturalnej pewności siebie. Narzucił sobie pewne wartości, którym miał być wierny: trzeźwość, zdystansowanie do świata, obiektywizm. Podjął walkę z własnymi słabościami, nie próbując ich w żaden sposób przezwyciężyć, ale zignorować, zapomnieć o nich.
„Celem tej biografii jest przeniknięcie (…) zagadki osobowości tego człowieka oraz motywów stojących za popełnianymi przez niego potwornymi czynami”[1]. Ze względu na skomplikowaną osobowość Himmlera, aby tego dokonać, należało uwzględnić (dosłownie) całe jego życie, również aktywności pozapolityczne. A kariera polityczna Himmlera była imponująca. To właśnie on był ojcem sukcesu SS. Z małej jednostki ochrony, która była w 1929 roku stworzył w krótkim czasie profesjonalną, zhierarchizowaną organizację paramilitarną, podległą bezpośrednio najwyższemu dowództwu partyjnemu, sam stosunkowo szybko wspinał się po szczeblach kariery. To on odegrał ważną rolę w selekcji rasowej na terytoriach okupowanych, od 1941 r. zainicjował politykę masowych mordów. Co ciekawe, co dwa lub trzy lata dokonywał rewizji działań w swoim obszarze, dzięki temu jego przedsięwzięcia mogły się rozwijać.
Książka jest w równej mierze biografią Heinricha Himmlera jak również rekonstruowaniem historii organizacji, które Himmler tworzył i doskonalił w celu terroryzowania obywateli swego kraju, Żydów z całej Europy oraz obywateli narodów innych Europy. Himmler był całkowitym przeciwieństwem anonimowego funkcjonariusza i biurokraty. Dzieło jego życia można określić jako skrajny przykład całkowitej personalizacji władzy politycznej. W pierwszej kompleksowej biografii Himmlera, Longerich odpowiada na te pytania z perspektywy całości zjawiska, jaki był Reichsfuhrer SS – z zewnątrz i wewnątrz. Doskonale przeplata historię życia osobistego i kariery politycznej Himmlera z szerszą perspektywą dyktatury nazistowskiej. Pokazuje, jak umiejętnie manipulował ludźmi i ich wykorzystywał, oraz jak dobrze odgrywał role, które sam sobie narzucał w celu realizacji swych dalekosiężnych celów.
Możemy tylko zastanawiać, za Peterem Longerichem, w jaki sposób człowiek o tak banalnej osobowości mógł osiągnąć tak wyjątkową pozycję u sterów władzy państwa nazistowskiego, a w wyniku tego również w historii świata? W jaki sposób syn zamożnego bawarskiego katolickiego działacza może stać się organizatorem systemu masowych morderstw obejmujących całą Europę? Odpowiedź na to pytanie jest złożona, ale Longerich zadał sobie trud znalezienia odpowiedzi na nie.
Peter Longerich, Himmler. Buchalter śmierci, przeł. Sebastian Szymańki I i Jarosław Skowroński, Prószyński i S-ka, Warszawa 2014.
Tekst pierwotnie ukazał się w portalu NoirCafe.pl
[1] s. 10
Skąd nazwa bloga? Rano czytam, później idę do pracy; po pracy gram na gitarze albo w piłkę nożną. A czas na pisanie znajduję jedynie w nocy. Aktualnie mieszkam w Monachium.
