Bill Schutt, Serce. Historia naturalna
Tytuł książki nie pozostawia zbyt wiele przestrzeni do rozważania na temat jej tematu. Opowiada ona o sercu i nieco ogólniej – o układzie krwionośnym. Choć dla ścisłości należałoby użyć tu…
Kategoria: Popularnonaukowa
Śpiące królewny. Tajemnicze przypadki ze świata neurologii
Książka Śpiące królewny. Tajemnicze przypadki ze świata neurologii jest reportażem o jednej z zagadek medycznych ostatnich lat. Choć pierwsze jej akapity tego nie zdradzają. Zaczyna się ona jak powieść kryminalna…
Frans de Waal, Jak się różnimy. Gender oczami prymatologa
Seks i gender stały się jednym z najgorętszych frontów współczesnych wojen kulturowych. Szczególnie płomienne i często naznaczone wzajemną niechęcia (nienawiścią?) dyskusje toczą się na naszym, polskim podwórku. Osobiście mam nieodparte…
Krystyna Kujawińska Courtney, Eseje o Szekspirze
Mój wykładowca literatury powszechnej zwykł mówić, że historia literatury dzieli się na trzy okresy: „przed Szekspirem – Szekspir – po Szekspirze”; choć później skrócił ten schemat do uproszczonego: „przed i…
Życie w przybliżeniu
Tytuł książki jest nieco zagadkowy, a maże nawet pozostawiać pewne wątpliwości, czy chodzi o pozycję (popularno)naukową. Bo o jakie przybliżenie chodzi? Brzmi nieco jak tytuł tomiku poezji. Pragnę uspokoić potencjalnych…
Jak być lepszym człowiekiem
Chyba każdy miał w szkole czy na studiach „fajnego” nauczyciela. „Fajnego” w tym sensie, że nie trzymał się sztywno ramy nauczyciel-uczeń, potrafił tłumaczyć zawiłe tematy w prosty sposób, sięgając do…
Złoty środek. O przyjemnościach cierpienia i poszukiwaniu sensu
Ludzie dosyć chętnie wybierają niebezpieczeństwo i cierpienie w swoim życiu; chodzi nie tylko o to, że podejmują duży wysiłek, aby na przykład zdobyć szczyt górski, oglądają horrory, które sprawiają, że…
Przetrwają najżyczliwsi. Jak ewolucja wyjaśnia istotę człowieczeństwa?
Współpraca stanowi klucz do naszego przetrwania jako gatunku, ponieważ w toku ewolucji zwiększała nasze dostosowanie. W którymś momencie „dostosowanie” zaczęto jednak utożsamiać wyłącznie ze sprawnością fizyczną. W warunkach środowiska naturalnego,…
H. Gutfreund i J. Renn, Einstein o Einsteinie. Zapiski autobiograficzne i naukowe
Einstein o Einsteinie to niezwykle pasjonująca książka, którą trudno zakwalifikować tylko do jednego gatunku. Nie jest to biografia ani esej, ani tym bardziej książka popularnonaukowa. Ona nie jest żadną z…
D. Dennett i G. Caruso, Wolna wola. Czy jesteśmy odpowiedzialni za nasze czyny?
Książka stanowi zapis debaty pomiędzy Danielem Dennettem i Gregiem Caruso, dotyczącej wolnej woli. Istoty i znaczenia odpowiedzialności moralnej oraz kary. Jest to dyskurs filozoficzny, stanowi bardziej świadectwo myśli i kontemplacji,…
dr Guy Leschizner, Jak sen staje się udręką
Dr Leschziner jest neurologiem i specjalistą w zakresie zaburzeń snu. Pracuje w dwóch klinikach w Wielkiej Brytanii. Rozpoczynał praktykę jako neurolog, specjalizował się w dziedzinie epilepsji. Jego zainteresowanie tematyką snu…
Russell Poldrack, „Nauka czytania w myślach”
„Wybierz liczbę między jeden i dziesięć tysięcy, a ja ją zgadnę!” – uspokajam: nie o takie, kuglarskie sztuczki z czytaniem w umyśle chodzi. Nie chodzi też o występ komika mówiącego:…
Antonio Damasio, Odczuwanie i poznanie. Jak powstają świadome umysły?
Świadomość ma kilka znaczeń. Najczęściej używamy tego pojęcia w konkretnych sytuacjach i raczej rozumiemy jego znacznie – nomen omen – podświadomie, niż potrafimy je wyjaśnić innej osobie. Jednym ze znaczeń…
Judea Pearl, Dana MacKenzie, Przyczyny i skutki. Jak zrozumienie przyczynowości zrewolucjonizowało naukę i zrewolucjonizuje sztuczną inteligencję.
Nie jestem statystykiem, ale w codziennej pracy wykorzystuję dużo danych statystycznych (a raczej ich gotowe opracowanie), dlatego też z wielkim zainteresowaniem sięgnąłem po książkę duetu Pearl – Mackenzie. Książka stanowi…
Michał Heller, Nieskończenie wiele wszechświatów
Copernicus wydał kolejną książkę profesora Hellera. Najpopularniejszego księdza wśród naukowców i najpopularniejszego naukowca wśród księży w Polsce. Oczywiście jej tematem jest fizyka i kosmologia, ponieważ autor nie zmienił swoich zainteresowań…
Daniel C. Dennett, Natura umysłów. Jak zrozumieć świadomość
Jest to kolejna publikacja, z którą mam problem. Zawsze wybieram do recenzji książki, co do których mam pewność lub przynajmniej mocne przeczucie, że będą interesujące i zapewnią mi co najmniej…
Robin Dunbar, Przyjaciele. O prawdziwej mocy naszych najważniejszych relacji
Przyjaciele są dla ważni i wszyscy w mniejszym lub większym stopniu jesteśmy tego świadomi. Po ponad roku od rozpoczęcia się serii lockdownów i różnego rodzaju ograniczeń związanych z pandemią stało…
Nadzieja na sensowność świata
Chciałem rozpocząć niniejszą recenzję stwierdzeniem, że każdy zadaje sobie pytanie o to, skąd się tu wziął, jaki jest powód jego istnienia i jaki jest powód istnienia Wszechświata. Jednak po dłuższym…
Historia naszej świadomości. Jak po czterech miliardach lat ewolucji powstał świadomy mózg
Mam wrażenie, że aktualnie tendencja w pisaniu książek popularnonaukowych dąży ku dzieleniu swojej pracy na dwie części, wśród których pierwsza to repetycja materiałów z liceum, a druga to część „właściwa”,…
Demon w maszynie. Jak ukryte sieci informacji wyjaśniają tajemnicę życia
Podobno żyjemy w społeczeństwie informacyjnym. Porzuciliśmy wszelkie -izmy, zgodnie z którymi zwykliśmy katalogować bieżące prądy umysłowe epoki i postawiliśmy w centrum istnienia informację. Ostatnich kilkanaście lat przebiega pod znakiem rewolucji…
Szkice z filozofii głupoty
Kiedy zobaczyłem reklamę książki Szkice z filozofii głupoty autorstwa doprawdy zacnego grona, od razu powiedziałem do siebie: „Muszę ją mieć!” Michał Heller, Bartosz Brożek i Jerzy Stelmach z charakterystyczną dla…
Dlaczego jesteśmy tak dobrzy, skoro jesteśmy tak źli? Richard Wrangham, „Paradoks dobra”
Richard Wrangham w Paradoksie dobra rozważa moralny aspekt człowieczeństwa. Ludzie w skali jednostkowej oraz w całej historii istnienia gatunku potrafią zaprezentować całe spektrum zachowań – od niewyobrażalnego okrucieństwa po skrajną…
Osaczeni przez liczby. O algorytmach, które kontrolują nasze życie. Od Facebooka i Google’a po fake newsy i bańki filtrujące
Google zbiera dane o użytkownikach; podobnie Facebook. A najprawdopodobniej też każdy internetowy serwis i portal, który ma swoich czytelników. Wszyscy użytkownicy są tego świadomy, choć być może nie każdy wie…
Stany splątane. Fizyka a literatura współczesna
Fizyka i literatura. Literatura i fizyka. Nie ma nic lepszego dla humanisty z pasją do nauk ścisłych (a przynajmniej do czasu, aż pojawią się wzory matematyczne), niż połączenie tych dwóch…
Zaburzony umysł. Co nietypowe mózgi mówią o nas samych
Czy choroba może wyjaśnić czym jest zdrowie? Czy możemy opisać jak działa mechanizm, oceniając co się w nim zepsuło? Czy wystarczającym będzie zwyczajne odwrócenie porządków i definiowanie zjawiska poprzez jego…
Kod kreatywności. Sztuka i innowacje w epoce sztucznej inteligencji
Czy dobrze zaprogramowana maszyna może zrobić to, co potrafi zrobić człowiek? Oczywiście, a przynajmniej niektóre rzeczy. Czy może to zrobić lepiej? Czasami. Czy potrafi lepiej niż człowiek wybrać mu partnera…
Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna
Bardzo lubię jeden z cytatów przypisywanych Markowi Twainowi: „Jeśli mówisz prawdę, nie musisz niczego pamiętać”. Intuicyjne i proste. Prawda jest jedna, dlatego sama się obroni. Mówienie prawdy jest łatwiejsze niż…
Idee, które zmieniły świat. Od Einsteina i Gödla po Turinga i Dawkinsa
„Ideałem jest pogawędka na cocktail-party”, pisze we wstępie do swojej książki, która jest tez zbiorem esejów Jim Holt. A zatem jakiś pomysł, idea wpadająca nagle do głowy, wypowiadana energicznie, w…
Ostatni uścisk Mamy. Emocje zwierząt i co one mówią o nas samych
Mama to imię szympansicy. Gdybyśmy chcieli użyć w stosunku do niej ludzkich określeń, nazwalibyśmy ja matriarchinią albo nawet matroną (zgodnie z tradycyjną definicją, nawiązującą do Starożytnego Rzymu) pewnego rodu szympansów.…
Nowotwór – powieść dokumentalno-kryminalna. „Oskarżony rak”
Na początku miałem duży problem z tą książką. Została napisana bardzo przystępnie, autor potrafi zaciekawić, przedstawić swoje racje w sposób niebanalny i widać, że jest autorytetem w swojej dziedzinie, jednakże…